Comisión de traballo para establecer o incremento do gasto para acadar o obxectivo do 1 % do PIB destinado ao financiamento das universidades públicas.
O mércores, 20 de novembro, constituíuse a Comisión de Traballo que establecerá o incremento do gasto público para acadar o obxectivo do 1 % do PIB destinado ao financiamento das universidades públicas, tal e como establece a LOSU.
A Comisión de Traballo configúrase, desta forma, arredor da Comisión Delegada da Conferencia Xeral de Política Universitaria, nun formato ampliado para incorporar máis actores nesta fase de debate e consenso, xa que trata un tema esencial na configuración actual e futura do sistema universitario do noso país. A Comisión incorpora unha representación da Conferencia de Reitoras e Reitores das Universidades Españolas (CRUE), así como unha representación estudantil (Consello de Estudantes e CREUP), dos Consellos Sociais das Universidades Españolas e dos sindicatos (CCOO, UGT, CSIF, ELA e CIG). Estiveron presentes todas as comunidades autónomas (CC. AA.), con excepción da representación do País Vasco.
Esta Comisión créase co obxecto de debater e consensuar:
- Un conxunto de propostas básicas sobre os posibles modelos de financiamento público das universidades públicas, os seus principios e principais mecanismos e instrumentos.
- Definir as sendas de incremento e os tempos para lograr o obxectivo de financiamento estipulado na LOSU.
E para iso propúxose un calendario de reunións bimestrais que comezaría o 18 de decembro de 2024 e finalizaría o 19 de novembro de 2025. Estúdase que as dúas primeiras sesións conten coa presenza de expertos que, desde diversos paradigmas, aborden o financiamento público das universidades públicas en España, a súa problemática e os seus modelos, e acheguen información comparativa sobre o que sucede noutros países europeos da nosa contorna.
En sucesivas reunións teríanse que concretar as posibilidades de acordo para definir, entre outras, as seguintes cuestións:
- Se o 1 % do PIB se refire ao PIB estatal ou ao de cada comunidade.
- O contido e alcance do principio de suficiencia financeira.
- Que se entende e que engloba o financiamento estrutural basal, o financiamento estrutural por necesidades singulares e o financiamento estrutural por obxectivos.
- As fontes de financiamento públicas e privadas para a docencia e a investigación.
- O financiamento de infraestruturas e equipamentos e mais o seu mantemento.
- Os mecanismos de seguimento, control e rendición de contas do uso que se lles dea aos recursos públicos.
- As necesidades de financiamento das universidades públicas para dar cumprimento ao mandato legal de prestar un servizo público de calidade e accesible para o conxunto da sociedade.
Fronte a esta formulación, as CC. AA. sinalaron, entre outras, estas consideracións:
- A necesidade de que exista un compromiso de financiamento por parte da Administración central para cumprir o obxectivo do 1 % do PIB. As transferencias correntes ás universidades públicas situáronse en 2024 nun 0,55 % (entre o 0,26 e o 0,86 %), mentres que a media da UE alcanzou o 1,2 %. En relación con esta cuestión, algunha comunidade autónoma expuxo perfilar este criterio e considerar outras cuestións como:
- O financiamento por alumno/a, que oscila entre os 2692 e os 11 000 euros, segundo a universidade.
- Ou a porcentaxe do orzamento da comunidade autónoma que se destina a financiar as universidades públicas.
- A necesidade de que o financiamento das universidades se englobe dentro da necesaria reforma do financiamento autonómico.
- Un compromiso de negociación real no marco da comisión.
Ao tempo, a CRUE reclamou a urxencia de alcanzar un acordo que garanta un financiamento que atenda á suficiencia e a previsibilidade financeira das universidades públicas.
Desde a parte social reclamouse unha aposta clara polo modelo de universidade pública fronte a modelos políticos que fomentan a proliferación de universidades privadas e a necesidade de superar o infrafinanciamento do modelo público como requisito necesario para lograr que as universidades públicas deixen de ser o nicho principal de precariedade no emprego e as condicións de traballo no ámbito público.
Compartindo esta formulación, desde CCOO incidimos na necesidade de:
- O incremento do financiamento debe formularse a medio prazo, máis alá do 2030 (prazo recollido na LOSU para acadar o 1 % do PIB) e fixar como obxectivo a media dos países máis avanzados da UE.
- Un modelo que, dentro do respecto ás competencias autonómicas, garanta un financiamento basal finalista que asegure a estabilidade presente e futura das universidades públicas españolas e o seu crecemento.
- Uns criterios básicos comúns que garantan o servizo público de educación superior, un emprego público de calidade, a calidade dos servizos para o conxunto da comunidade universitaria e recuperar o seu papel de nivelador social.
CCOO fai un chamamento á responsabilidade de todos os actores con capacidade de decisión para afrontar de vez as serias carencias no financiamento das universidades públicas, que poñen en perigo o seu papel de servizo público e de nivelador social. Instamos a que os distintos intereses políticos non afecten á resolución do problema do infrafinanciamento da universidade pública, que é recoñecido pola maioría dos axentes. Non nos podemos permitir seguir esperando solucións que nunca chegan mentres asistimos á deterioración permanente do modelo público universitario.